TR
EN

GTİP Kodu Nedir?

20.06.2025
Murad Köprülü Murad Köprülü
GTİP Kodu Nedir?

Ticaret dünyasında sıkça karşılaşılan kavramlardan biri GTİP veya diğer bir adıyla HS kodudur. Peki, gtip kodu nedir ve neden bu kadar önemlidir? İthalat ve ihracat işlemlerinde ürünlerin doğru sınıflandırılmasını sağlayan kodlar, gümrük işlemlerinin hızlı ve sorunsuz yapılmasında kritik bir rol oynamaktadır.

Gtip Kodu Nedir, Ne İşe Yarar?

GTİP, yani Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu, uluslararası ticarette ürünlerin sınıflandırılmasını sağlayan bir kod sistemidir. Diğer bir adıyla HS Code, Türk Gümrük Tarife Cetveli’ne göre oluşturulmuş 12 haneli rakamlardan oluşur. Her ürün için özel olarak belirlenen bu kodlar, gümrük işlemlerinde hem tanımlamayı kolaylaştırır hem de vergi hesaplamalarının doğru yapılmasına imkân verir. Ayrıca, GTİP kodları sayesinde taşınan ürünün özellikleri ve taşıma sırasında alınması gereken önlemler de gümrük yetkililerine önceden bildirilebilir.

GTİP kodlamasının temeli, evrensel bir sistem olan Armonize Sistem (The Harmonized Commodity Description and Coding System – HS Code) üzerine kuruludur. Türkiye’de GTİP kodlarının uygulanmasından sorumlu kurum Gümrük ve Ticaret Bakanlığıdır. Kodların mantıklı ve hiyerarşik yapısı, ürünleri gruplara ayırarak ulusal ve uluslararası ticarette doğru sınıflandırmayı sağlar.

Her ne kadar Türkiye’de GTİP numarası 12 haneli olarak belirlenmiş olsa da, diğer ülkelerde bu sayı farklılık gösterebilir. Dünya genelinde Armonize Sistem, 21 bölüm ve 96 fasıl üzerinden organize edilmiştir. Her fasıl ikili kodlarla, ardından dörtlü pozisyonlarla ve son olarak altılı alt pozisyonlarla detaylandırılır. Ancak ilk 6 hane tüm dünyada ortaktır; yani ürünün temel tanımı tüm ülkelerde aynıdır. Türkiye ise ilk 8 hane ile AB ülkeleriyle uyumlu bir sınıflandırma kullanır.

GTİP numarasının her basamağı belirli bir anlam taşır:

gtip kodu nedirİlk 4 rakam, ürünün pozisyonunu belirler.

İlk 6 rakam, Dünya Gümrük Örgütü tarafından kullanılan Armonize Sistem (HS) kodunu ifade eder.

7. ve 8. rakamlar, AB ülkelerinde kullanılan Kombine Nomenklatür (CN code) kodunu belirtir.

9. ve 10. basamaklar, milli alt açılım kodunu yani vergi pozisyonunu gösterir.

11. ve 12. rakamlar, Gümrük Tarife İstatistik Kodu olarak GTİP sisteminde son detayı temsil eder.

GTİP Açılımı 

GTİP açılımı, “Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu” anlamına gelir. Her ürün, dünya genelinde kabul gören bu sınıflandırma sistemine göre bir gtip numarası ile tanımlanır. Böylece gümrük yetkilileri, ürünün türünü, vergi oranlarını ve ithalat-ihracat prosedürlerini kolaylıkla belirleyebilir. GTİP, aynı zamanda gtip no olarak da bilinir ve ürünün özelliklerine göre 12 haneli bir sayı ile ifade edilir. Örneğin, tekstil ürünlerinden elektronik cihazlara kadar tüm ürünler, GTİP kodları sayesinde kategorilere ayrılır.

HS Kodu Nedir ve GTİP ile İlişkisi

Birçok kişi hs kodu nedir sorusunu merak eder. HS kodu, Harmonized System yani “Harmonize Sistem” anlamına gelir ve dünya genelinde kullanılan ürün sınıflandırma sistemidir. Bu sistem, ülkeler arasında ticaretin kolaylaşmasını sağlamak amacıyla geliştirilmiştir. GTİP ve HS kodu birbirine yakından bağlıdır; Türkiye’deki GTİP kodları, HS kodları ile uyumlu olacak şekilde düzenlenmiştir. Bu sayede uluslararası ticarette ürünler tek bir standarda göre sınıflandırılır.  HS kodu sorgulama yapmak isteyenler, ürünlerine ait gtip hs code nedir sorusunun cevabını kolayca ilgili gümrük ve ticaret portallarından öğrenebilir. Bu sayede ihracat veya ithalat öncesi doğru kodlama yapılır ve olası vergi veya ceza sorunları önlenir.

HS Kodu ve GTİP Sorgulama

İthalat ve ihracat işlemlerinde doğru GTİP kodunu belirlemek için hs kodu sorgulama araçlarından faydalanmak mümkündür. Ürünün özelliklerini girerek doğru gtip no ve ilgili HS kodunu hızlıca gösterir. Böylece ürününüzü doğru şekilde beyan edebilir ve gümrük süreçlerini sorunsuz tamamlayabilirsiniz. HS Kodu sorgulama işlemi, ticaretin uluslararası boyutunda önemli bir adım olup, yanlış beyanlardan kaynaklanabilecek sorunları önler. Doğru GTİP kodunun belirlenmesi, gümrük vergilerinin hesaplanmasında da kritik bir rol oynar. İlgili araçlar sayesinde, her ürün için en güncel ve doğru bilgilere ulaşmak mümkündür.

GTİP Kodu Zorunlu mu?

GTİP numaralarının faturalar ve proformalar üzerinde doğru şekilde yer alması yasal bir zorunluluktur. Kodların hatalı yazılması veya tamamen atlanması durumunda, gümrük işlemlerinde cezai yaptırımlar uygulanabilir, sevkiyat gecikebilir veya mallar alıkonulabilir. Yanlış veya eksik GTİP numarası nedeniyle KDV iadesi ve diğer vergi avantajlarından faydalanmak mümkün olmayabilir. Bu nedenle, faturalarınızda GTİP numaralarını eksiksiz ve doğru şekilde belirtmek büyük önem taşır.

GTİP Numarası Nasıl Bulunur?

Neredeyse yüz binleri bulan GTİP kodları, ürünlerin doğru sınıflandırılması açısından kritik öneme sahiptir. Bu kodları öğrenmek ve doğruluğunu teyit etmek için çeşitli online platformlar mevcuttur. GTİP sorgulaması yaparken tek bir kaynağa bağlı kalmak yerine, birden fazla veri tabanını kullanmak daha güvenli ve doğru sonuçlar sağlar. İşletmenizdeki ürünlerin kodlarını bu araçlar üzerinden araştırmalı, doğruladıktan sonra faturaya ve diğer gümrük belgelerine eklemelisiniz.

GTİP numarası sorgulamak için kullanabileceğiniz bazı güvenilir kaynaklar şunlardır:

  • TÜİK’in resmi sınıflandırma platformu
  • Türkiye İhracatçılar Meclisi GTİP Arama aracı
  • TradeAtlas veritabanı
  • Avrupa Birliği mevzuat portalları
  • Gümrük ve Ticaret Bakanlığı resmi siteleri

HS Kodu ve GTİP Aynı Şey mi?

HS kodu, uluslararası ticarette ürünlerin sınıflandırılmasını sağlarken, GTİP Türkiye'de uygulanan uyarlanmış sistemdir. Bu iki sistem, ürünlerin doğru bir şekilde tanımlanması ve takibi açısından birbirine bağlıdır. 

GTİP Numarası Yanlış Girilirse Ne Olur?

Yanlış GTİP kodu girilmesi, gümrükte gecikmelere yol açabilir.  Yanlış GTİP kodu kullanımı, ekstra vergi ve cezalara neden olabilir. 

GTİP Hangi Ürünler İçin Zorunludur?

GTİP, tekstil, elektronik, gıda ve sanayi ürünleri başta olmak üzere, ithalat ve ihracatta yer alan tüm ürünlerde zorunlu bir numaradır.  Her ürünün GTİP numarası, gümrük işlemleri sırasında doğru bir şekilde sınıflandırılmasını sağlar. Böylece, ithalat ve ihracat süreçleri daha verimli ve şeffaf hale gelir.

İlginizi Çekebilir: Lowbed Taşımacılığı Nedir?